बिजय खरेल — पत्रीका प्रेस
धादिङ —
कहिलेकाहीँ केही पलहरू यस्ता पनि हुन्छन्, जसले सम्पूर्ण गाउँको आत्मालाई झस्काउँछ। एउटा नतिजा आयो — यस्तो नतिजा, जसले केवल विद्यार्थी मात्र होइन, शिक्षक, अभिभावक र समुदायको मनै चिसो बनाइदियो। बेनिघाट रोराङ गाउँपालिका–५ स्थित पञ्चकन्या माध्यमिक विद्यालय, स्यादुलका १४ जना विद्यार्थी २०८० सालको एस.ई.ई. मा नियमिततर्फ सहभागी भए — र सबैजना अनुत्तीर्ण भए। ‘शून्य नतिजा’ शब्दले गाउँको अनुहार मलिन बनायो। तर त्यही विद्यार्थीहरू पूरक परीक्षामा सहभागी भए — र सबैजना पास भएर विद्यालयको सम्भावनालाई फेरि एकचोटि जीवन्त बनाए।
यो केवल ‘शून्य’ वा ‘पूरक’को कुरा थिएन — यो एउटा सिंगो शिक्षा प्रणालीको प्रश्न चिह्न थियो, सोच बदल्न बाध्य बनाउने ऐना थियो।
तर यथार्थसँग डराएर होइन, टक्कर खाएर, सिकेर अगाडि बढ्नुपर्छ भन्ने सोच आयो। आँसु सुक्न नपाउँदै निर्णय भयो — अब सुधार्ने हो, अब फेरिने हो। र, त्यस दिनदेखि सुरु भयो पञ्चकन्याको रूपान्तरणको अभियान ।
विद्यालय व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष दलबहादुर दर्लामी सम्झनुहुन्छ, “त्यो क्षण पीडादायी थियो, तर हामी सबै उठ्यौं। शिक्षक, अभिभावक र विद्यार्थी एकै ठाउँमा उभियौं। हामीले हारलाई इच्छाशक्ति बनायौं र सफलताको कथा लेख्न थाल्यौं।”
शिक्षकहरूले आफ्ना व्यक्तिगत सीमाभन्दा माथि उठेर विद्यालयलाई कर्मभूमि बनाए। विद्यालय व्यवस्थापन समितिले दैनिक गतिविधिमा सक्रिय सहभागिता जनायो। अभिभावकहरूले विद्यालयलाई घरकै जिम्मेवारी सम्झिए। विद्यार्थीहरूले आफूले भोगेको हारको चोटलाई ऊर्जा बनाएर पढाइमा समर्पण देखाए।
प्रधानाध्यापक कृष्णबहादुर सिलवाल भन्नुहुन्छ, “हामीले त्रिकोणात्मक सम्बन्ध निर्माण गर्यौं — शिक्षक, अभिभावक र विद्यार्थीबीचको त्यो एकता नै हाम्रो मूल शक्ति बन्यो।”
अन्ततः त्यो एकताले फल दियो। २०८१ सालमा, उही विद्यालयबाट फेरि १४ जना विद्यार्थी एस.ई.ई. मा सहभागी भए। यसपटक तस्बिर पूर्णतः फरक थियो — १३ जना विद्यार्थी उत्तीर्ण भए। नतिजा मात्र सुधारिएको थिएन, त्यो नतिजाले सिंगो गाउँको आत्मबल उज्यालो बनाएको थियो।
परीक्षा दिएपछि आफ्नै नाम उत्तीर्ण सूचीमा देख्दा, केही विद्यार्थी भावविह्वल बने। “पछिल्लो वर्षका आँखा रसाएका पल सम्झँदा अझ बढी खुसी लाग्यो,” एक जना विद्यार्थीले भने । उनले थपे, “अब हामी पनि सक्छौं भन्ने विश्वास पलायो, हाम्रा बाबुआमा, गुरुवरूको सपना पुरा गर्न पाउँदा हामी धन्य छौं।”
शून्यबाट सुरु भएको यात्रा प्रथम स्थानमा पुगेर टुंगियो — बेनिघाट रोराङ गाउँपालिकाका सामुदायिक विद्यालयहरूबीच पञ्चकन्या मा.वि. शीर्ष स्थानमा उक्लियो।
अध्यक्ष दर्लामी पुनः भावुक हुँदै भन्नुहुन्छ, “यो जित केवल नम्बरसम्म सीमित छैन। यो जित हो — मिहिनेतको, एकताको र विश्वासको। सामुदायिक विद्यालय पनि सक्षम छन् भन्ने हाम्रो बलियो उत्तर हो यो।”
पञ्चकन्याको यो परिवर्तन देशभरका विद्यालयका लागि प्रेरणा हो। यसले देखाएको छ — परिश्रम र प्रतिबद्धता भए, पराजयलाई जितमा बदल्न सकिन्छ। जहाँ एकता हुन्छ, त्यहाँ चमत्कार सम्भव छ।
शून्यबाट सुरु भएको यो कथा अब हरेक सामुदायिक विद्यालयको शक्ति बन्न सकोस्।
आशा पलाओस्, आत्मबल जागोस्, र शिक्षा परिवर्तनको मूल हतियार बनोस्।